عمومی

فواید کاربرد بنتونیت فرآوری شده در تغذیه آبزیان

ترجمه و تألیف: بخش تحقیق و توسعه شرکت دانش بنیان ویوان

 

کاربرد بنتونیت

از زمان نخستین استفاده از بنتونیت در جیره ی حیوانات تاکنون مشخص شده است که کاربرد بنتونیت در جیره ی گاو ، خوک و طیور دارای اثرات مثبتی نظیر بهبود ضریب تبدیل و نرخ رشد می باشد. دلیل بروز این بهبود عملکرد در نتیجه ی کاربرد بنتونیت در جیره هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما، در حال حاضر این اثرات مطلوب به تاثیر بنتونیت بر ۱- کاهش نرخ عبور شیرابه هضمی از سیستم گوارش ۲- خاصیت بافری ذرات بنتونیت و ۳- مواد مغذی که در نتیجه گنجاندن بنتونیت در جیره در دسترس حیوان قرار می گیرد نسبت داده می شوند.
بنابراین بررسی اثرات تغذیه ای رس ها در جیره ی ماهیان قزل آلا موضوعی نو بوده و می تواند بسیار جالب باشد.
در آزمایشی که در دهه ی ۸۰ میلادی در رابطه با اثرات کاربرد چندین نوع بنتونیت بر نرخ رشد ، بازده تبدیل خوراک به گوشت و مرگ و میر و تلفات ماهیان قزل آلا انجام شد این موضوع بررسی شده است.مواد و روش ها ی آزمایش از این قرار بوده:

برای گنجاندن مواد رسی در جیره یک خوراک تجاری ماهی قزل آلا خریداری شد و سپس آسیاب گردید (mm5/1)، آنگاه مقادیر مختلف از ۵ بنتونیت مختلف با خوراک مخلوط شده و دوباره پلت گردید.

در آزمایش اول از بنتونیت شماره ۱ به مقادیر ۰،۲، ۵ و ۱۰ درصد جیره استفاده شد ، در آزمایش دوم از بنتونیت های شماره ۲،۳و۴ به مقادیر۰،۲، ۵ ، ۱۰ و ۱۵ درصد استفاده شد. در آزمایش سوم دو نمونه بنتونیتی که در آزمایش های اول و دوم بهترین نتایج را نشان دادند در سه جیره متفاوت با سطوح ۵و۱۰ درصد استفاده شدند. بنتونیت شماره ۵ نیز فقط با جیره تجاری مورد آزمایش قرار گرفت.
 
نتایج آزمایش اول نشان داد که کاربرد بنتونیت شماره ۱ در جیره قزل آلای رنگین کمان موجب افزایش نرخ رشد و کاهش خوراک لازم برای تولید هر واحد رشد می گردد (کاهش ضریب تبدیل )، وزن تمام ماهیان تغذیه شده با بنتونیت شماره ۱ نسبت به کنترل بالاتر بود و ضریب تبدیل آن ها نیز نسبت به گروه شاهد برتر بود. کم کردن مقدار بنتونیت افزوده شده به جیره قبل از محاسبه ی ضریب تبدیل مشخص کرد که یک کاهش ۲۰ درصدی در خوراک لازم برای تولید هر واحد وزن اتفاق افتاده است. این در حالی بود که وضعیت عمومی و رفتار ماهیان تغذیه شده با بنتونیت نسبت به گروه شاهد متفاوت نبود.
 
نتایج آزمایش دوم: در آزمایش دوم تنها بنتونیتی که عملکرد را بهبود بخشید بنتونیت شماره ۳ بود. بنتونیتشماره ۳ وقتی به میزان ۱۰% جیره ها اضافه شد توانست رشد را به میزان ۱۴ درصد بهبود دهد و مقدار خوراک مورد نیاز برای تولید هر واحد وزن را ۲۰ درصد کاهش دهد. اما دو بنتونیت دیگر رشد را کاهش و ضریب تبدیل را افزایش دادند. همه بنتونیت های مورد استفاده در سطح ۱۵% موجب تلفات و کاهش رشد شدند. پاسخ مشاهده شده نسبت به بنتونیت شماره ۳ در این آزمایش خیلی شبیه به پاسخ مشاهده شده در مورد بنتونیت شماره ۱ در آزمایش اول بود.
در آزمایش سوم که ۱۲ هفته به طول انجامید ابتدا بنتونیت های شماره ۱،۳ و۵ در دو سطح ۵ و۱۰ درصد با جیره ی تجاری تست شدند که این قسمت آزمایش، نتایج آزمایشات اول و دوم را تایید کرد. نرخ رشد ماهیان در تیمارهای مختلف از لحاظ آماری تفاوت معنی داری نداشت، اما ضریب تبدیل همه ی تیمارها ی حاوی بنتونیت نسبت به تیمار شاهد بهتر بود و تیمارهای حاوی ۱۰ درصد بنتونیت شماره ۱ و شماره ۳ همان ۲۰ درصد بهبود در بازدهی عملکرد مشاهده شده در آزمایشات اول و دوم را تایید کردند. بنتونیت شماره ۵ قدری سوال برانگیز بود، چرا که وقتی در سطح ۵% استفاده شد نسبت به سطح ۵/۰ بنتونیت های شماره ۱و۳ عملکرد بهتری نشان داد، اما وقتی در سطح ۱۰ درصد استفاده شد تلفات شدیدی در هر سه تکرار ایجاد کرد و ۳/۲ ماهیان در عرض ۸ هفته مردند. بررسی های بافت شناسی آسیب های بافتی مانند آنچه در اثر مصرف خوراک با درجه فساد بالا ایجاد می شود را آشکار ساخت. نتایج افزودن بنتونیت های شماره ۱و۳ به خوراک های با پایه پروتئین سویا و پایه مواد خالص ( ترکیب پروتئین، کربوهیدرات،چربی و….. به صورت خالص ) نتایج خیلی مشخصی را نشان نداد. همه ی ماهیانی که برای این قسمت از آزمایش استفاده شدند قبلا از جیره ی تجاری مصرف می کردند و به سختی به جیره های جدید عادت کردند. شاید علت عملکرد ضعیف کلی چنین جیره هایی مربوط به برخی کمبودهای مواد مغذی در جیره باشد. این مطالعه نشان داد که افزودن برخی از انواع بنتونیت به جیره ی ماهیان قزل آلا تا سطح ۱۰ درصد کل جیره می تواند به طور معنی داری ضریب تبدیل را کاهش و نرخ رشد را افزایش دهد. دلیل حصول چنین بهبودی در عملکرد به درستی روشن نشده است و تحقیقات بیشتری برای مشخص شدن فاکتورهای درگیر در ایجاد این بهبود عملکرد باید طراحی شده و به انجام برسند.

نتایج به دست آمده

برخی از نتایجی که از این تحقیق می توان گرفت عبارتند از:
 
۱- نوع بنتونیت مورد استفاده بسیار مهم است. برخی مواد رسی عرضه شده فقط جیره را رقیق می کنند و برخی دیگر ممکن است سبب تلفات شوند. بنتونیت های ارائه شده توسط شرکت Ion-Min با نام تجاری G.W.Baxter و محصول شرکت American Colloid co. (بنتونیت شماره۳) از لحاظ تحریک رشد و بهبود بازدهی خوراک مشابه هم بودند. در حالی که دو نوع محصول ارائه شده توسط شرکت Morlon jones از Nevada سوال بر انگیز بودند و بنتونیت مربوط به منطقه Idaho بی ارزش بود.
۲- افزودن حدود ۱۰% بنتونیت به جیره بهترین پاسخ را ایجاد کرد.
۳- دمای آب ممکن است یک فاکتور تأثیر گذار برنحوه و میزان تأثیر گذاری بنتونیت باشد . مثلاً وقتی آزمایش شماره ی ۲ (دمای ۱۵ درجه سانتی گراد) در Cortland با دمای ۸ تا ۱۰ درجه سانتی گراد تکرار شد ، پاسخ ضعیفی نسبت به انواع مختلف بنتونیت مشاهده شد.
۴- نوع جیره ی پایه همچنین می تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد. نتایج ضعیفی با جیره های بر پایه سویا و یا جیره های خالص مشاهده شد .
۵- چنانچه بتوان نتایج این آزمایش که در مقیاس آزمایشگاهی بود را در عمل پیاده نموده یک صرفه جویی واقعاً چشمگیری درمصرف خوراک بعمل خواهد آمد.
۶- برای درک این موضوع که کاربرد انواع خاصی از بنتونیت در جیره چگونه موجب کاهش ضریب تبدیل و بهبود رشد می گردد، تحقیقات بیشتری نیاز است .
تفسیر نتایج این آزمایش بر اساس اطلاعات و تجربیات کارشناسان شرکت زرین خاک قاین شاید بتواند به برخی معمّاهای این آزمایش پاسخ دهد:
معمای اول این است که چرا برخی بنتونیت ها در این آزمایش پاسخ مثبت ایجاد کرده اند و برخی دیگر پاسخ های منفی ونامطلوب ؟
مورد دوم این است که چرا استفاده از سطوح مختلف این ماده پاسخ های ضد و نقیض ایجاد کرده اند ؟
مورد سوم این است که چرا استفاده از برخی بنتونیت ها پاسخ های مثبت، هم در ضریب تبدیل و هم در رشد ایجاد می کنند ؟
در مورد اول باید به این نکته توجه کرد که حتی بهترین بنتونیت ها هم علاوه بر کانی مونت‌موریلونیت مقداری ناخالصی از کانی های دیگر به همراه دارند و ماهیت این ناخالصی ها می تواند برنتایج آزمایش بسیار تأثیر گذار باشد . مثلاً اگر ناخالصی، کانی ژیپسوم یا گچ باشد می تواند برخی ویتامین ها را باند کند و بر جذب عناصر و تعادل اسید-باز جیره تأثیر منفی بگذارد. اگر ناخالصی کوارتز باشد اثرات نا مطلوب خود را دارد . اگر نا خالصی سپیولایت باشد می تواند برخی اثرات مثبت یا منفی را داشته باشد، همچنین بنتونیت های مختلف از لحاظ قدرت جذب آب و ایجاد چسبندگی و ژله ای شدن متفاوتند. یکی دیگر از موارد مهم این است که این کانی ها دارای آلودگی های میکروبی شامل آلودگی های قارچی، انگلی، باکتریا یی و ویروسی هستند و اگر فرآوری شده نباشند می توانند ماهیان قزل آلا را به سرعت آلوده کنند. همچنین وجود برخی عناصر سنگین مانند آرسنیک ، جیوه ، کادمیوم ، نیکل و سرب در این بنتونیت ها ممکن است سبب مسمومیت ماهیان گردد. از طرف دیگر ممکن است همین بنتونیت ها عناصر سنگین موجود در آب مانند وانادیوم، سزیم یا اِسترانسیم را جذب واز اثرات نا مطلوب آن ها بر بدن ماهیان بکاهند. چنانکه برخی منابع جدیدتر اثبات کرده اند که بنتونیت می تواند از تجمع آرسنیک و کادمیوم در بدن ماهیان جلوگیری کند. همچنین بنتونیت ها ممکن است حاوی برخی عناصر ریز مغذی مانند سلنیوم ، منگنز ، روی و… باشند که خواص تغذیه ای آن ها را تحت الشعاع قرار می دهد .

 

دما و PH آب مورد استفاده نیز می تواند میزان اکسیژن و CO2 موجود در آب، میزان حلالیت عناصر و مواد مغذی و رشد پاتوژن ها و باکتری های مفید و خواص فیزیکوشیمیایی بنتونیت ها را تحت تأثیر قرار دهد. تحقیقات دیگری نشان داده اند که بنتونیت می تواند غلظت آمونیاک محلول در آب را کنترل کرده و کاهش دهد که این خود یک عامل موثر در کیفیت آب می باشد . همچنین بنتونیت قادر به جذب رادیکال های آزاد و چربی های اکسید شده است و ممکن است بتواند برخی مواد ضد تغذیه ای مانند هیستامین، نیتریت ها و برخی سموم را جذب کند. چنانکه تحقیقات انجام شده در کشور خودمان نشان داده که بنتونیت علاوه برجذب سموم قارچی مانند آفلاتوکسین ها قادر است سموم گیاهی (گاسیپول) و باقیمانده ی سموم کشاورزی موجود در خوراک را نیز جذب کند. تحقیقات بسیار جدید منتشر شده در مجلات نشان داده اند که آفلاتوکسین ها می توانند اثرات بسیار نامطلوبی را بر رشد و عملکرد ماهیان قزل آلا بر جای گذارند . حتی در مورد باند کردن توکسین ها نیز بین بنتونیت های مختلف تفاوت وجود دارد و برخی بنتونیت ها قادر به جذب بسیار موثر سم آفلاتوکسین هستند و می توانند مقداری از اکراتوکسین را نیز جذب کنند و این در حالیست که برخی دیگر می توانند تأثیراندکی بر غلظت سم بگذارند و یا حتی بی تأثیرباشند . لذا پاسخ های متناقض مشاهده شده با بنتونیت های مختلف و در دماهای مختلف و با جیره های متفاوت می تواند ناشی از یک یا چند مورد از عواملی باشد که در ا ینجا توضیح داده شدند . اما آگاهی از برخی فاکتور ها ی تأثیر گذار، قبل از استفاده از چنین محصولاتی می تواند تا حد زیادی ما را از حصول نتیجه ی مثبت مطمئن سازد. مثلاً اینکه بنتونیت مورد استفاده با روش خاصی عاری از میکروارگانیسم ها شده باشد و یا اینکه مقدار عناصر سنگین آن اندازه گیری شده باشد تا در حد استاندارد بوده و قدرت جذب سموم آن توسط مراجع معتبر تأیید شده باشد .
درمورد سوال دوم باید گفت که مطمئناً هر ماده ای که درخوراک استفاده می شود یک سطح مجازی دارد که باید کشف شود و در همان محدوده ی مجاز استفاده شود . مثلاً وجود ویتامین A اضافی در جیره سبب مسمومیت می شود و یا کاربرد بیش از اندازه ی سویا در جیره سبب مشکلات هضمی و نتایج منفی می گردد. کاربرد بیش از اندازه ی بنتونیت در جیره نیز می تواند سبب بروز مشکلاتی مانند قبض شدن دستگاه گوارش و یبوست شدید، کاهش محتوای انرژی و پروتئین جیره و کاهش قابلیت هضم خوراک (به علت کاهش هضم مقدار ماده ی آلی و افزایش مقدار خاکستر) گردد. سازمان غذا و داروی آمریکا در نظریه ی خود راجع به کاربرد بنتونیت در خوراک دام، طیور و آبزیان سطح بهینه ی کاربرد بنتونیت را حداکثر۳% دانسته و سطوح ۵-۱۲ درصد را به علت رقیق کردن جیره و کاهش محتوای انرژی و پروتئین جیره نامطلوب دانسته، ولی اعلام نموده است که این ماده هیچگونه اثر مسمومیت زایی را ندارد. کاربرد بنتونیت  لذا به نظر می رسد که هرچند در این مطالعه کاربرد بنتونیت های شماره ی ۱ و شماره ی ۳ در سطح ۱۰ درصد مناسب تشخیص داده شده اند، اما در سطح کاربرد ۲% نیز اثرات مثبت آن ها در کاهش ضریب تبدیل و بهبود رشد آشکار گردیده است و کاربرد حدود ۳ درصد این ماده می تواند بدون داشتن ریسک، نتایج مثبت و دلخواه ما را در پی داشته باشد. در صورت استفاده از سطوح بالای بنتونیت در جیره، عوامل مضری که ممکن است در برخی بنتونیت ها وجود داشته باشند و موجب اثرات سوء می شوند بیشتر نمود پیدا کرده و صدماتی وارد می کنند که خود را به صورت کاهش رشد و افزایش تلفات نشان می دهند.
اما در مورد سؤال سوم باید گفت: کاربرد بنتونیت در جیره، تیری با چند نشان است که از طرق مختلف می تواند منجر به بهبود عملکرد و بازدهی گردد. اولاً این ماده یک پلت بایندر قوی است (انواع خاصی از بنتونیت ها) و منجر به بهبود کیفیت خوراک و کاهش خاکه ی آن و کاهش پِرت دان می شود. دوماً یک توکسین بایندر قوی در جذب آفلاتوکین ها، اُکراتوکسین و تا حدود کمی جاذب سموم T2، زرالنون و فومونیزین است. کاربرد بنتونیت معمولاً در تک معده ای ها آفلاتوکسین ها از اهمیت بیشتری برخوردارند. همچنین پودر ماهی و روغن ماهی در جیره های تجاری بسیار مستعد آلودگی با عناصر سنگین به ویژه جیوه هستند. همچنین مواد ضد تغذیه ای مانند اسیدهای چرب شکسته شده (رادیکال های آزاد) و آمین های مضر (هیستامین) در اینگونه مواد فراوان است. بنتونیت قادر است آمونیاک و برخی آمین های کوچک را جذب و از دسترس سیستم گوارش دور کند. همچنین قادر است با جذب عناصر سنگین مانند جیوه، آرسنیک و کادمیوم از اثرات مضر آن ها بر سیستم عصبی و اسکلتی ماهیان بکاهد. همچنین در تحقیقات انجام شده بر روی محصولات شرکت زرین خاک قاین ثابت شده است که برخی بنتونیت ها قادرند بقایای سموم کشاورزی مانند سموم اُرگانوفسفره (فوزالون و دیازینون) که ممکن است خوراک ها به این مواد آلوده باشد را به طور موثری جذب کنند. همچنین بنتونیت ها با افزایش گرانروی مواد هضمی و کاهش سرعت عبور به ویژه در ماهی قزل آلا که طول دستگاه گوارش آن بسیار کم است کاربرد بنتونیت می توانند سبب افزایش بازده جذب و کاهش ضریب تبدیل گردند. ماهیان قزل آلا نسبت به غلظت اکسیژن آب ، دمای آب و میزان آمونیاک، نیترات و نیتریت آب بسیار حساس می باشند که بنتونیت قادر است با جذب آمونیاک و دیگر یون های نیتروژنی به بهبود کیفیت آب و کاهش تنش وارده کمک کند. همچنین بنتونیت با داشتن خاصیت تبادل کاتیونی بالا قادر است تا کیفیت و سختی آب را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به نرم شدن آب گردد. کاربرد بنتونیت همچنین در سیستم های باز پرورش ماهی بنتونیت قادر است تا عوامل پاتوژن بویژه ویروس ها را در ساختار خود جذب کرده و از تجمع آن ها در استخر ها بکاهد. چنانچه یکی از ناخالصی های همراه بنتونیت کانی آپاتیت باشد بسته به غلظت کلسیم جیره می تواند اثر مثبت یا منفی داشته باشد چرا که می تواند بخشی از فسفر جیره را تامین کند. پس می بینیم که عوامل متعددی می توانند منجر به بروز اثرات مثبت ناشی از تغذیه بنتونیت در ماهیان قزل آلا شوند.
مطالعه ای که مرور شد در سال ۱۹۸۰ میلادی و توسط آقای اسمیت در اوهایوی آمریکا به انجام رسید و سوالات زیادی را مطرح کرد و انتشار نتایج این آزمایشات در مجله ی Salmnoid موجب انجام تحقیقات بیشتری به منظور بررسی تکرارپذیری نتایج مثبت مشاهده شده در این آزمایش گردید. به عنوان مثال آقای جاناتان و همکاران در دانشگاه ایالتی ویرجینیا در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ میلادی و در یک مجله استرالیایی به چاپ رساندند به بررسی مجدد اثرات استفاده از بنتونیت در جیره ماهیان قزل آلا پرداخته اند.
در این مطالعه که برروی گروه های ۱۵ تایی ماهیان قزل آلا و به مدت ۹۰ روز انجام شد از جیره های با مقادیر هم تراز انرژی و نیتروژن استفاده شد که ۴۰ درصد پروتئین داشتند و حاوی ۰،۲، ۵ و ۱۰درصد بنتونیت بودند. در این مطالعه یک اختلاف مثبت و کاملاً معنی داری در درصد افزایش وزن، نرخ ویژه ی رشد و بازدهی خوراک در سطوح ۵ و۱۰ درصد بنتونیت در مقایسه با تیمار شاهد (صفر درصد بنتونیت) مشاهده گردید. افزون بر این هیچ گونه تأثیر نامطلوبی بر ترکیب کلی بدن ماهیان در اثر تغذیه با بنتونیت مشاهده نشد. در این مطالعه ۵ درصد بنتونیت بهترین نتایج را نشان داد و سپس سطح ۱۰ درصد. در این مطالعه فقط از یک نوع بنتونیت استفاده شده بود. با توجه به آنچه گذشت، قطعاً کاربرد انواع خاصی از بنتونیت ها در جیره ی ماهیان قزل آلا دارای اثرات مثبت غیر قابل انکاری است و برخی نتایج معکوس که در مطالعات موردی گزارش شده ناشی از عدم کیفیت بنتونیت مورد استفاده بوده است.

در شرایط کنونی و از سال ۲۰۰۸ به بعد، با کاهش ضایعات حاصل از صید دریایی ، کاهش میزان صید ماهیان صنعتی،افزایش تقاضا و … تولید کنندگان مجبور به استفاده از منابع پروتئین گیاهی در جیره های قزل آلا شده اند. این موضوع باعث افزایش ریسک حضور مایکوتوکسین ها در خوراک آبزیان شده و آمار منتشره در سال۲۰۱۰ نشان داده که ۷۴% خوراک آبزیان آلوده به حداقل یک نوع مایکوتوکسین هستند و ۴۰ درصد خوراک ها نیز به بیش از یک نوع مایکوتوکسیزن آلوده بوده اند. از اثرات مهم آفلاتوکسین ها در ماهیان می توان به کاهش نرخ رشد، کم خونی، نکروز شدید کبدی و سرکوب سیستم ایمنی اشاره کرد. همچنین نرخ تلفات نیز می تواند در برخی گونه ها تا ۱۷ درصد افزایش یابد. افزون بر این برخلاف تخم مرغ که میزان انتقال از طریق آن اندک است، انتقال آفلاتوکسین از طریق ماهی به بدن مصرف کنندگان بسیار بالاست. همچنین تحقیقات نشان داده اند که مصرف آفلاتوکسین توسط میگوها می تواند منجر به رشد ضعیف، کاهش قابلیت هضم، ناهنجاری های فیزیولوژیکی و تغییرات بافتی به ویژه در بافت کبد گردد. وجود آفلاتوکسین در جیره می تواند سبب تغییر در پروسه ی هضم غذای میگو گردد که این تغییر ناشی از توسعه ی غیر طبیعی سیستم پانکراس و کبد و مربوط به تغییر در فعالیت تریپسین و کلاژن و اثرات منفی بر سیستم آنزیمی و تولید لیپاز و آمیلاز می باشد. به جز یک مورد مطالعه که سطوح پایین آفلاتوکسین در میگو ایجاد تلفات نموده، در سایر موارد فقط سطوح بالای آفلاتوکسین سبب بروز تلفات شده است. دیگر مایکوتوکسینی که می تواند در خوراک آبزیان حضور داشته باشد، اُکراتوکسین است که بنتونیت قادر به باند کردن آن می باشد. اکراتوکسین به سیستم کلیوی آسیب می زند و سبب تخریب شبکه ی گلومرولی کلیه می شود. این سم در گربه ماهی سبب کاهش وزن و در قزل آلا سبب نکروز کبدی، رنگ پریدگی و آماس کلیه و تلفات شدید می گردد. سموم دیگر مانند فومونیزین، تریکوتِِسِنز و … نیز اثرات نامطلوبی بر آبزیان دارند و متأسفانه هنوز تحقیقات دامنه داری در مورد اثرات این سموم در آبزیان به انجام نرسیده و این تحقیقات هنوز نوپا هستند و نتوانسته اند همه ی اثرات نامطلوب این سموم در آبزیان را آشکار سازند. در مطالعه ی دیگری که در سال ۲۰۰۵ به انجام رسید مشخص شد که کاربرد ۲% بنتونیت سدیم در جیره ی ماهیان قزل آلا که با ۲۰۰۰ نانوگرم آفلاتوکسین B1 در هر کیلوگرم آلوده شده بود، منجر به کاهش ۸۰ درصدی در جذب این سم می شود و از اثرات نامطلوب آن به نحو چشمگیری می کاهد. همچنین مطالعات دیگر مشخص کرده اند که استفاده از مونت موریلونیت (کانی اصلی تشکیل دهنده ی بنتونیت) در جیره ی کپور ماهیان می تواند از تجمع آرسنیک در بافت های بدن این آبزیان به نحو قابل توجهی بکاهد. ضمناً در این مطالعه کاربرد بنتونیت سبب کاهش متابولیت های مربوط به استرس اُکسیداتیو حاصل از حضور آرسنیک در جیره گردید. علاوه بر این کاربرد ۰٫۵ درصد بنتونیت در تحقیقات سبب پیش گیری از تجمع کادمیوم در بدن کپور ماهیان شده و استرس اکسیداتیو حاصل از کادمیوم موجود در جیره را به حداقل کاهش داده است.

یکی دیگر از ویژگی های بنتونیت خاصیت جذب بقایای سموم نباتات و آفت کش ها می باشد. چنانکه تحقیقات انجام شده بر روی محصولات گروه دانش بنیان ویوان نشان داده کاربرد بنتونیت می تواند منجر به جذب بقایای سموم کشاورزی اُرگانوفسفره در خوراک شود و نیز تحقیق دیگری نشان داده که بنتونیت می تواند مواد پایرِترویدی (یک ترکیب مهم در حشره کش ها) باقیمانده در آب را جذب کند.
با توجه به آنچه در رابطه با استفاده از بنتونیت در جیره ی آبزیان به ویژه قزل آلا گذشت، کاربرد این ماده در جیره ها هم از لحاظ اقتصادی بسیار به صرفه است و هم از لحاظ کمک به سلامت عمومی جامعه و تأمین غذای سالم، اما در انتخاب بنتونیت مورد استفاده حتماً باید به نکاتی چند توجه نمود تا نتیجه ی مطلوب حاصل گردد. اولین نکته این است که در انتخاب چنین موادی نباید خیلی به قیمت اهمیت داد و اول باید از اثر بخش بودن آن ها آگاه شد و آنگاه سراغ قیمت رفت. نکته ی دوم اینکه این مواد باید از لحاظ میزان عناصر سنگین بررسی شده باشند. نکته ی سوم اینکه این بنتونیت ها حتماً باید در آزمایشات حیوانی استفاده شده باشند و اثرات مثبت آن ها به اثبات رسیده باشد. بنابراین باید سراغ تولیدکنندگان معتبر و با سابقه رفت و بر اساس یک مشاوره ی منطقی خرید کرد. همچنین باید در نظر داشت که کاربرد مستقیم بنتونیت در آب به هیچ وجه توصیه نمی شود، چراکه سبب کدر شدن آب می گردد. در جیره هایی که قرار است در سیستم های بسته و استخرهای کشاورزی استفاده شوند باید از بنتونیت کمتری استفاده شود. در جیره هایی که مخصوص ماهیان گرم آبی است می توان از سطوح بالاتری از بنتونیت استفاده کرد و در جیره هایی که در استخرهای رودخانه ای استفاده می شوند کاربرد مقادیر بالاتر مجاز است ولی، به طور کلی توصیه می شود مصرف بین ۰٫۵ تا ۳ درصد باشد و از این دامنه فراتر نرود. برای بهبود کیفیت خوراک پلت شده، کاهش خاکه ی پلت و افزایش ماندگاری پلت در آب نیز انواع خاصی از بنتونیت ها وجود دارند. که باید از لحاظ خواص نغذیه ای مورد بررسی قرار گرفته باشند.
 
 

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *