مقالات علمی

جلوگیری از کاهش عملکرد ناشی از استرس حرارتی در طیور و نشخوارکنندگان

چگونگی جلوگیری از کاهش عملکرد ناشی از استرس حرارتی در طیور و نشخوارکنندگان

تغییرات آب و هوایی مانند گرم شدن کره زمین و بیابان زایی، استرس حرارتی را به مسئله ای واقعی در پرورش طیور، خوک و نشخوارکنندگان، حتی در مناطق خنک تر مانند اروپای غربی، تبدیل کرده است. استرس حرارتی هنگامی که حیوان نتواند به اندازه کافی گرمای تولیدی بدن خود را دفع کند، باعث فشار بر حیوان می شود

طیور: غلبه بر موانع بیولوژیکی و ژنتیکی

پرندگان بواسطه پر دارای عایق طبیعی هستند و توانایی بیولوژیکی تعریق ندارند. علاوه بر این، بهبود ژنتیکی و تولید پرندگان با عملکرد بالاتر، میزان متابولیسم پرندگان را افزایش داده و تولید گرما در بدن آنها بیشتر شده است. همراه با افزایش روزهای گرم​، مقابله مناسب با کاهش عملکرد ناشی از استرس حرارتی به عامل موفقیت حیاتی در پرورش طیور تبدیل شده است.

افت ناشی از استرس حرارتی

پرندگان قادر به تعریق نیستند، به طور طبیعی از رفتارهای دیگری جهت دفع گرمای بدن خوداستفاده می کنند. در ابتدا، جهت کاهش مصرف انرژی، خوراک کمتری مصرف می کنند و تولید حرارت متابولیکی مورد نیاز برای هضم خوراک کاهش یابد. نیازی به گفتن نیست که کاهش مصرف خوراک تأثیر منفی بر رشد و عملکرد پرندگان خواهد داشت.

بعلاوه، پرندگان جهت تبادل سریع هوا و گرما از قسمت فوقانی شش ها، شروع به تنفس شدید می کنند (له له زدن). متأسفانه، عارضه جانبی له له زدن، کاهش قابل ملاحظه CO2 و بروز آلکالوز خونی است. تغییر در pH خون، میزان کلسیم آزاد خون را کاهش و تأثیر منفی بر کیفیت تخمها و جوجه ها دارد.

بدن پرندگان همچنین شروع به ترشح هورمون های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین می کند. گرچه این مکانیسم دفاعی طبیعی مفید بدن است، اما باز هم منجر به کاهش مصرف خوراک می شود و حتی می تواند اثرات فیزیولوژیکی کاتابولیکی داشته باشد: به جای اینکه بافت عضلانی ساخته شود، تجزیه می شود. تجزیه عضلات بر کیفیت گوشت و – در مورد مرغ تخم گذار – برای طول عمر پرندگان تاثیر منفی می گذارد.

در پرندگان تحت استرس حرارتی، جریان خون به پوست افزایش و در دستگاه گوارش کاهش می یابد. عدم تعادل اکسیژن-CO2، نفوذپذیری بیشتری در روده ایجاد می کند (روده نشتی) و در نتیجه در برابر عوامل بیماری زا و سموم (قارچی) حساس تر می شود.

استراتژی های مقابله

اگرچه این اثرات مطلوب نیست، خوشبختانه اقدامات مناسبی برای کمک به پرندگان می توان انجام داد. دو راهکار اصلی مدیریت سالن و بهینه سازی خوراک در این زمینه مفید هستند.

از نظر مدیریت سالن، اقداماتی وجود دارد که می توان برای محدود کردن تأثیر منفی افزایش دما انجام داد. جهت گیری و عایق بندی مناسب سالن بدیهی است که به کاهش تأثیر مستقیم نور خورشید کمک می کند. حتی رنگ آمیزی سقف به رنگ سفید یا اجازه رشد گیاهان (و آبیاری آن) در اطراف سالن می تواند تفاوت قابل ملاحظه ای ایجاد کند. تهویه عامل مهم دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. مطالعات نشان داده است که تهویه با سرعت هوای مناسب، می تواند ۲۰ درصد اختلاف وزن بدن در ۷ هفتگی ایجاد کند! همچنین به خاطر داشته باشید که هرچه رطوبت بیشتر باشد، دفع گرما برای پرندگان دشوارتر خواهد بود. آخرین و آشکارترین استراتژی مدیریتی کاهش تراکم پرندگان در سالن است. تراکم کمتر باعث افزایش جریان هوا اطراف پرندگان می شود و امکان دسترسی راحت تر به آب و غذا را به آنها می دهد.

تغذیه: خوراک مناسب برای مقابله با گرما

در کنار این راهکارهای عملی، تغذیه ابزاری بسیار جالب برای کاهش افت عملکرد ناشی از استرس حرارتی است. در شروع استرس حرارتی، توجه ویژه به ساختار و خوشخوراکی خوراک به حفظ مصرف کافی خوراک کمک می کند.

از نظر ترکیب، با افزایش میزان چربی جیره ضمن کاهش پروتئین و کربوهیدرات، تأمین انرژی مورد نیاز با تولید حرارت متابولیکی کمتر امکان پذیر خواهد بود. البته، وقتی سطح پروتئین را کاهش می دهیم، باید مراقب تراکم مواد مغذی خوراک باشیم. استفده از مواد افزودنی و خوراک های عملکردی به کمک ما می آیند.

  • اسیدهای آمینه (مصنوعی) توانایی پرندگان در مقابله با گرما را بهبود می بخشند

  • ویتامین C اثرات مفیدی بر تولید و وزن تخم مرغ خواهد داشت

  • آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین E ، سلنیوم و ترکیبات پلی فنولی گیاهی اثرات اکسیداتیو ناشی از نیاز انرژی سلولی بالاتر را کاهش می دهند

  • بتائین به حفظ یکپارچگی سلول کمک می کند، درجه حرارت مقعدی و میزان تنفس را کاهش می دهد و درصد گوشت سینه جوجه های گوشتی در معرض استرس حرارتی را افزایش می دهد

  • MCFA ها (اسیدهای چرب زنجیره متوسط) از یکپارچگی روده پشتیبانی می کنند

  • آنزیم های فیتاز و NSP مواد مغذی قابل دسترس را افزایش می دهند

  • افزودن بافرها و الکترولیت ها (سدیم و پتاسیم) با کاهش pH خون و افزایش سطح کلسیم آزاد بر کیفیت پوسته تخم مرغ تاثر مثبت دارد

نشخوارکنندگان: تاثیر بر شیردهی و باروری

نشخوارکنندگان با نزدیک شدن دمای محیط به دمای بدن حیوان و افزایش رطوبت نسبی، دچار تنش حرارتی می شوند. در عمل، استرس حرارتی در گاوهای شیری  در دمای بیشتر از ۲۰ درجه سانتیگراد رخ میدهد. توجه داشته باشید فقط دما تاثیر گذار نیست و رطوبت هوا نیز اهمیت دارد. حتی پیک های دمایی کوتاه در گرمترین زمان های روز، نیز می توانند استرس حرارتی ایجاد کنند.

چه اتفاقی می افتد؟

همانند سایر حیوانات، نشخوارکنندگان با کاهش مصرف خوراک و فعالیت، تولید گرمای متابولیکی کمتر، به تنش گرمایی پاسخ می دهند. یک گاو شیری متوسط، حدود ​​۲۵٪ ماده خشک خوراک کمتر مصرف می کند و در نتیجه تولید شیر کاهش می یابد: ۴۰٪ شیر کمتر! کاهش تولید شیر فقط به دلیل کاهش مصرف خوراک ایجاد نمی شود. مطالعات نشان داده است که بخشی از افت تولید، به واکنش دیگر بدن مربوط است: نشخوار کمتر و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش، زیرا جریان خون از دستگاه گوارش به سمت پوست هدایت می شود. لذا حساسیت روده نسبت به عوامل بیماری زا و (اندو) سموم (روده نشتی) افزایش می یابد و واکنش ایمنی بدن را تحریک می کند. از جمله اثرات منفی دیگر، صرف بیش از ۳ کیلوگرم گلوکز در روز جهت انرژی مورد نیاز برای واکنش ایمنی، معادل ۷ لیتر کاهش تولید شیر در روز، می باشد.

واکنش سوم در برابر گرما، له له زدن است، با افزایش میزان تنفس، گاوها CO2 بیشتری دفع می کنند و pH خون آنها افزایش یابد و آلکالوز رخ میدهد، همچنین باعث دفع بی کربنات سدیم از بدن می شود. کاهش بی کربنات، خطر اسیدوز شکمبه را افزایش می دهد، شرایطی که ظرفیت بافری خون را محدود می کند و دوباره باعث ایجاد واکنش ایمنی می شود. وقوع چرخه ای از اثرات نامطلوب نزدیک است.

ترکیب مشکلات فوق – کاهش مصرف ماده خشک، پاسخ ایمنی و افزایش دمای بدن- دستورالعمل مناسب برای باروری ضعیف است. در حقیقت، مطالعات نشان داده است که نرخ آبستنی پس از تلقیح در استرس حرارتی به طور قابل توجهی پایین تر است. گوساله هایی که در این شرایط به دنیا می آیند، تحت تأثیر قرار می گیرند و وزن بدن و با شروع شیردهی تولید شیر را کاهش می دهند.

چگونه می توان از استرس حرارتی جلوگیری و مدیریت کرد؟

موثرترین راه برای مقابله با استرس حرارتی و کاهش تولید، جلوگیری از تأثیر گرما بر حیوانات است. این بدان معنی است که خنک نگه داشتن حیوانات با عایق بندی کافی، حیاتی است. اقدامات دیگر مانند تأسیسات خنک کننده، سیستم های قطره ای یا بارانی و افزایش جریان هوا استراتژی های پیشگیرانه موثر هستند. و البته، مصرف آب ضروری است: دسترسی راحت به آبشخور با آب تازه و تمیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

استراتژی های تغذیه: ۳ هدف مهم

با استفاده از استراتژی های مناسب تغذیه، می توانیم ۳ هدف در مبارزه با استرس حرارتی را محقق کنیم.

  1. جبران کاهش خوراک مصرفی

  2. پشتیبانی از عملکرد شکمبه و روده

  3. کاهش فعال سازی و التهاب سیستم ایمنی بدن

برای جبران کاهش خوراک دریافتی، می توانید نمک به جیره اضافه کنید. با این کار خوراک خوشمزه تر می شود و باعث تحریک مصرف آب می شود. همچنین بهتر است نشاسته و چربی عبوری را افزایش دهید. نشاسته عبوری خطر بروز اسیدوز شکمبه را کاهش می دهد، در حالی که استفاده از چربی عبوری راهی مطمئن برای افزایش انرژی است. میزان پروتئین قابل تجزیه شکمبه باید محدود و یا با منابع پروتئین عبوری مانند کنجاله سویا جایگزین شود. سطح گلوکز را می توان با افزودن پیش سازهای گلوکوژنیک مانند پروپیونات کلسیم، گلیسرول یا پروپیلن گلیکول حفظ کرد. ظرفیت بافری خون را می توان با مکمل های سدیمی، پتاسیمی و کلسیمی را تقویت کرد.

عملکرد شکمبه و روده را می توان با افزودن مواد عملکردی تقویت کرد:

  • پلی فنول های گیاهی زیست فعال برای جلوگیری از استرس اکسیداتیو و تقویت سد روده ای

  • آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین C و E ، سلنیوم، روی آلی و پلی فنول برای تقویت مقاومت روده

  • بتائین برای محافظت از حیوانات در برابر کم آبی بدن

  • بافرهایی با سرعت عمل متفاوت (آهسته و سریع)

فعال سازی و التهابات سیستم ایمنی را می توان با استفاده از ترکیبات گیاهی، تقویت پاسخ ایمنی و کاهش اتلاف انرزی کاهش داد.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *