مخمر یک ماده پروبیوتیکی است که در حال حاضر در بسیاری از نقاط جهان به عنوان یک مکمل خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از مخمر در برنامه‌های تغذیه حیوانات در بسیاری از موارد منجر به بهبود تخمیر شکمبه‌ای، سلامت حیوان، بازده تولید شیر و سازگاری با استرس حرارتی می‌شود.
از نظر اقتصادی، مخمر یک ماده کم هزینه در مقایسه با سایر مکمل‌های افزودنی است و بنابراین می‌تواند عملکرد حیوان را به صورت مقرون به صرفه بهبود بخشد. با این حال، هنگام استفاه از مخمر در برنامه‌های تغذیه گاوهای شیری باید نکات خاصی را مد نظر قرار داد.
آماده سازی مواد مخمر
فرایند تولید زیست توده مخمر شامل تلقیح محیط کشت حاوی محصولات تصفیه شده قند یا مواد اولیه خام دانه غلات با سلول‌های زنده مخمر است. تخمیر محیط در مخازن بزرگ با استفاه از سویه‌های میکروبی مانند ساکارومایسس سرویزیه و ساکارومایسس یوتیلیس صورت می‌گیرد. هنگامی که محیط کشت داخل مخازن تخمیر شد، توسط سانتریفیوژ جدا شده و سپس خشک می‌گردد.
سپس زیست توده جدا شده از مخمر، برای آزاد شدن اسیدهای نوکلئیک هیدرولیز می‌شوند و با متیونین و برخی مواد طعم دهنده حاوی پپتیدها و مواد معدنی غنی‌سازی می‌گردند. در نهایت، این ماده به جیره گاوهای شیری به مقدار ۵۰ گرم به ازای هر راس اضافه می‌شود.
مخمر و تخمیر شکمبه‌ای
مخمر می‌تواند اکسیژن را از محیط شکمبه حذف کند و محیط بهتری برای رشد و فعالیت میکروفلورای شکمبه ایجاد کند. همچنین مخمر می‌تواند فعالیت باکتریهای سلولایتیک را در شکمبه افزایش دهد و بدین ترتیب قابلیت هضم مواد مغذی به خصوص بخصوص جیره‌های غنی از فیبر را بهبود دهد.
مصرف مخمر باعث تنظیم pH محیط شکمبه می‌شود و خطر ابتلاء به اسیدوز را با تعدیل باکتریهای تولید کننده و مصرف کننده لاکتات تنظیم می‌کند. یک سویه میکروبی مانند ساکارومایسس سرویزیه منبع غنی از پپتیدها، ویتامین‌ها، اسیدهای آمینه و کوفاکتورهای (مانند ویتامین‌های گروه B) است که این مواد مغذی برای فعالیت میکروفلورای شکمبه الزامی است.
تاثیر بر سلامت حیوان
در مطالعه‌ای، محیط کشت مخمر با باکتری اشریشیاکلی انکوبه شد. سپس ۲ درصد از محیط کشت به جیره گوساله‌های شیری حاوی دانه غلات از سن ۲ الی ۷۰ روزگی اضافه گردید. عملکرد نوتروفیل‌های گوساله‌های تغذیه شده با محیط کشت مخمر بهبود یافت. گوساله‌های تغذیه شده با مخمر روزهای کمتری را درگیر اسهال خفیف یا آبکی بودند.
همچنین، موارد تب در این گوساله‌ها کاهش یافت. در این گوساله‌ها محصولات ضد التهابی، ضد اسهال و آنتی‌بیوتیک بدلیل بهبود سلامت گوساله‌ها کاهش یافت. درآمد خالص هر گوساله تغذیه شده با مخمر در حدود ۴۸/۰ دلار افزایش یافت. درصد تلفات گوساله‌ها بعد ۱۳ روز از مصرف محیط کشت مخمر به طور قابل توجهی کاهش یافت. درصد تلفات در حدود ۶ برابر در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافت.
تاثیر بر بازده تولید شیر
احتمالاً افزودن مخمر به جیره تولید شیر و سوددهی را در گاوهای شیری بهبود می‌دهد. این عمل از طریق دو مکانیسم صورت می‌گیرد.
– مکمل مخمر تغییراتی را در جمعیت فلور میکروبی شکمبه، تخمیر شکمبه، جریان مواد مغذی روده و قابلیت هضم مواد مغذی ایجاد می‌کند که تمامی این موارد به افزایش تولید شیر منجر می‌گردد.
– محصولات مخمر سرشار از ویتامین‌های گروه B، اسیدهای آمینه، پپتیدها، نوکلئوتیدها و ترکیبات فنلی هستندکه می‌توانند به تنهایی و یا ترکیب با هم به عنوان آنتی‌اکسیدان، محرک اشتهاء، بازدارنده کلونیزاسیون باکتریهای مضر یا محرک سیستم ایمنی مصرف شوند.
بهرحال، در بسیاری از موارد این نتایج متفاوت بوده است. تفاوت در نتایج آزمایشات به عواملی مانند مقدار مصرف مخمر، نوع جیره، مصرف خوراک، استفاده از افزودنی‌های دیگر، در کنار عوامل فیزیولوژیکی مانند سن، مرحله فیزیولوژیکی، سلامتی حیوان و وضعیت استرس درگله بستگی دارد.
سازگاری با استرس گرمایی
اثرات مکمل مخمر بر گاوهای تحت استرس حرارتی را می‌توان به شرح ذیل خلاصه کرد:
– بهبود مصرف خوراک، عملکرد شیردهی و بازدهی خوراک
– اضافه کردن محیط کشت مخمر به جیره گاوها، دمای رکتوم را در گاوهای تحت تنش گرمایی کاهش می‌دهد.
– تحت تنش گرمایی، مکمل مخمر جریان مواد مغذی به روده کوچک را افزایش داده، که به بهبود عملکرد حیوان منتهی می‌شود.
– مکمل مخمر باعث تحریک سنتز نیاسین در شکمبه می‌شود. نیاسین می‌تواند با اثر بر گیرنده‌های پروستاگلندین عروقی، اتساع عروق پوست را تحریک کرده و از این رو اتلاف حرارت محیطی را درگاوهای شیری افزایش دهد.
-گاوهای تغذیه شده با مخمر، فرکانس تنفسی کمتری دارند که نشان می‌دهد در دفع گرما کارآمدتر هستند.
– اتلاف حرارت بهبود یافته در پاسخ به مکمل مخمر احتمالاً انرژی نگهداری مورد نیاز برای تنظیم حرارت را کاهش می‌دهد.
– مقدار گلوکز پلاسما در گاوهای شیری تحت تنش گرمایی تغذیه شده با مکمل مخمر زنده افزایش یافت. گاوهایی که تحت تنش گرمایی هستند وابستگی بیشتری به گلوکز به عنوان منبع انرژی دارند. افزایش قابلیت دسترسی گلوکز در غدد پستانی در پاسخ به مصرف مخمر، ظاهراً سنتز لاکتوز را افزایش می‌دهدکه منجر به افزایش تولید شیر می‌شود. در یک مطالعه، افزودن مخمر به جیره گاوها، بازده تولید شیر را در حدود ۲/۱ کیلوگرم در روز در طول ۱۳۰ روز اول شیردهی افزایش می‌دهد.
افزودن مخمر به جیره منجر به افزایش زمان نشخوار، کاهش دمای شکمبه و کاهش مدت زمان دمای ۳۹ درجه سانتی‌گراد شکمبه می‌شود. از نظر تئوری، دمای ثابت شکمبه می‌تواند اتلاف حرارت، تحت تنش گرمایی را تسهیل کند.
نکات قابل تامل
مخمر غنی از اسیدهای نوکلئیک، به ویژه RNA است. با چنین سطوح بالایی از اسیدهای نوکلئیک سرعت متابولیک پورین در کبد افزایش می‌یابد. در نتیجه، اسید اوریک به مقدار زیادی تولید می‌شودکه منجر به تولید سنگ‌های ادراری و سایر مشکلات متابولیکی می‌گردد. این مشکلات می‌تواند تا حدی کاهش یابد، زمانی‌که مقدار مصرف مخمر در جیره در مقادیر محدود استفاده شود.
تامین نامتعادل اسیدهای آمینه یکی از مشکلات مصرف ترکیبات غنی شده با مخمر است. توده‌های زیستی مخمر معمولاً حاوی مقادیر بالای لیزین و کم آرژنین هستند. افزایش نسبت لیزین به آرژنین در جیره احتمالاً به دلیل متابولیسم نامناسب و سنتز پروتئین در بدن حیوان، اثرات منفی بر رشد و سایر فعالیت‌های بیولوژیکی داشته باشد. بنابراین، این نسبت با افزودن آرژنین به ترکیبات غنی شده به مخمر اصلاح می‌شود. افزودن متیونین برای تصحیح کمبودها و بدست آوردن حداکثر رشد است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره محصول ویواسل ( مخمر زنده ویژه نشخوار کنندگان ) اینجا کلید کنید.
