مقالات علمی

ویژگی پلت بایندر مناسب دام و طیور چیست؟

برآورد زمان مطالعه: ۱ دقیقه

امروزه مصرف خوراک به صورت پلت در واحدهای پرورشی دام، طیور و آبزیان رواج بیشتری یافته است. از مهم ترین دلایل ارجحیت مصرف پلت می توان به کاهش پرت خوراک، کاهش مصرف انتخابی خوراک، افزایش رشد و بهبود ضریب تبدیل غذا و در نتیجه کوتاه تر شدن دوره پرورش اشاره نمود. به همین دلیل کارخانجات متعددی در سراسر کشور به تولید خوراک به صورت پلت روی آورده اند. یکی از دغدغه بزرگ این کارخانجات، تولید پلت با استحکام بالاست به طوری که از زمان تولید تا زمانی که به مصرف دام و طیور می رسد کمترین شکنندگی و خاکه را داشته باشد زیرا همان طور که گفته شد یکی از دلایل مصرف خوراک پلت کاهش پرت خوراک است. از سوی دیگر، علاوه بر کیفیت عملکردی خوراک، اعتبار تولیدکنندگان خوراک پلت در گرو ارسال محصولی با کیفیت بالا و کمترین خاک برای مصرف کننده است. بنا بر این در کنار فرمولاسیون مناسب خوراک، استفاده از یک پلت بایندر مطمئن و موثر در ولید خوراک حایز اهمیت است. اغلب پلت بایندرهای رایج از گروه آلومینیوم سیلیکاتها می باشند و با کیفیتهای مختلفی عرضه می شوند. شرکت دانش بنیان ویوان، به عنوان شرکت پیشرو در زمینه تولید افزودنیهای خوراک دام وطیور، پژوهشهای مختلفی را در زمینه کیفیت پلت بایندرها و انتخاب پلت بایندر مناسب طراحی و اجرا نموده است. ازجمله این پژوهشها طرح تحقیقاتی بررسی اثر نوع و سطح آلومینیوم سیلیکات در جیره های با و یا بدون گندم برکیفیت و استحکام پلت است که با همکاری معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه گیلان و با هدف بررسی اثر نوع بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی، سطح مصرف بایندر، دانه بندی و بودن یا نبودن گندم در جیره جوجه های گوشتی (جیره رشد) بر کیفیت پلت تولیدی به انجام رسید. این مطالعه در ۳ مرحله و طی ۳ سال انجام و در آن ۵۷ تیمار و ترکیب مختلف اعم از بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی، بایندرهای آلی، ترکیبات گیاهی، و … مورد ارزیابی قرار گرفتند،

پلت بایندر مناسب

تاثیر استفاده از گندم در جیره

در این طرح از دو سطح ۰ و ۱۲۰ کیلوگرم گندم و سطوح مختلف آلومینیوم سیلیکاتها در جیره استفاده شد. نتایج نشان داد که وجود ۱۲۰ کیلوگرم گندم در جیره، در مقایسه با سطح صفر کیلوگرم آن، موجب افزایش استحکام پلت و بهبود شاخص های کیفی آن می شود. در ثانی، کاربرد بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی بجای گندم، اثرات مشابهی دارد و موجب بهبود شاخص های کیفی پلت از جمله شاخص دوام پلت (PDI) می شود به نحوی که کاربرد هر کیلوگرم بایندر آلومینیوم سیلیکاتی معادل ۵ تا ۱۲ کیلوگرم گندم قادر به بهبود کیفیت پلت خواهد بود. البته میزان این برابری برای معدودی از نمونه ها معادل ۱۲ کیلوگرم گندم بود. از طرف دیگر کاربرد نشاسته و یا گلوتن گندم به تنهایی قادر به ایجاد اثرات مثبت مشابه گندم در بهبود شاخص های کیفی پلت نبود.

تاثیر اندازه ذرات و نوع بایندر بر کیفیت پلت

همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که اندازه ذرات و نوع بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی بر کیفیت پلت مؤثر هستند. برخی از بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی با مصرف ۸ کیلو گرم در تن قادر بودند تا PDI پلت را به بالاتر از ۹۰% افزایش دهند، در حالی که برخی دیگر حتی موجب کاهش استحکام پلت می شدند. این در حالی بود که برخی از این بایندرهای معدنی تنها زمانی که مصرفشان به دو برابر می رسید (۱۶ کیلو گرم در تن) قادر به ایجاد PDI نود درصدی در نمونه های پلت تولیدی بودند.

از دیگر سو، مشخص شد هر چند با افزایش مقدار مصرف پلت بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی بی کیفیت ممکن است استحکام پلت افزایش یابد، اما با افزایش مقدار مصرف پلت بایندر، مصرف برق نیز افزایش می یابد که به مفهوم وارد آمدن فشار بیشتر به دستگاه پرس پلت بوده و عوامل ذاتی موجود در پلت بایندر موجب کند شدن شدید عبور خوراک از منافذ دای می شوند که فرسودگی دای را به همراه دارد و مهم تر اینکه افزایش مصرف برق به معنای این است که دستگاه به سختی کار می کند و سرعت تولید پلت کاهش یافته و هزینه های سربار تولید افزایش یافته است. این مسئله بخصوص در مواقعی که نیاز به تولید بالا می باشد و کارخانه بصورت ۲ یا ۳ شیفت مشغول تولید است، مثل ایام عید نوروز و نزدیک ماه مبارک رمضان که تقاضای دان آماده به دلیل افزایش جوجه ریزی بالا می رود، بسیار حائز اهمیت می باشد.

افزایش مصرف پلت بایندر برای ایجاد استحکام کافی در پلت یک مفهوم دیگر هم دارد. آن هم اینکه شما باید برای جبران و تأمین کمبود انرژی ناشی از رقیق شدن جیره (به دلیل کاربرد زیاد پلت بایندر و جایگزینی آن با بخشی از انرژی و پروتئین جیره) مقداری روغن و یا اقلام گران قیمت دیگر به جیره اضافه کنید که سبب افزایش قیمت تمام شده جیره می شود و یا اینکه اگر این کمبود انرژی و پروتئین را جبران نکنید، مشتری شما بازخورد خوبی از محصول شما دریافت نخواهد کرد و احتمالاً به سراغ تولید کننده دیگری خواهد رفت.

نمودار ۱: بررسی اثر نوع و سطح مصرف پلت بایندر آلومینیوم سیلیکاتی بر سرعت تولید دستگاه پلت.

همانطور که در نمودار ۱ ملاحظه می شود افزایش میزان مصرف پلت بایندر برای جبران کمبود قدرت پلت چسبانی یک بایندر سبب کاهش ۱/۱۷ درصدی سرعت تولید می شود. این بدان معناست که یک کارخانه با ظرفیت روزانه ۱۰۰ تن تولید در صورت استفاده از بایندر بی کیفیت بجای ۱۰۰ تن ۸۳ تن خوراک پلت تولید خواهد کرد و اگر ظرفیت تولید کارخانه روزانه ۶۰۰ تن باشد، مجموع کاهش تولید به حدود ۱۰۰ تن در روز می رسد، درحالی که بایندر با کیفیت فقط ۲-۳ درصد از سرعت تولید می کاهد. اگر هزینه های ناشی از رقیق شدن جیره و افت کیفیت دان در اثر افزایش سطح مصرف پلت بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی را که فاقد هرگونه انرژی و پروتئین هستند به هزینه های ناشی از کاهش سرعت تولید اضافه کنیم اهمیت انتخاب یک پلت بایندر آلومینیوم سیلیکاتی مناسب و با کیفیت هرچه بیشتر آشکار خواهد شد

نمودار۲: بررسی اثر نوع و سطح مصرف پلت بایندر آلومینیوم سیلیکاتی بر شاخص PDI خوراک پلت.

همانطور که از نمودار۲ پیداست، هر دو پلت بایندر A و B شاخص دوام پلت (PDI) را تقریباً به مقدار یکسانی افزایش داده اند، اما پلت بایندر A با مصرف ۸ کیلوگرم در تن و پلت بایندر B با مصرف ۱۶ کیلوگرم. این درحالیست که افزایش میزان مصرف پلت بایندر B برای جبران قدرت چسبندگی ضعیف موجب افزایش هزینه برق مصرفی و کاهش سرعت تولید می شود که در نمودار قبلی به آن پرداختیم. بنابراین در انتخاب پلت بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی که اغلب قیمت آن ها زیر ۵۰۰ تومان است و تفاوت قیمت آن ها تأثیر چندانی بر قیمت تمام شده خوراک پلت تولیدی ندارد، توجه به جنبه های کیفی و نداشتن تأثیر منفی بر تولید از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به قیمت اینگونه پلت بایندرها برخوردار است.

نتیجه گیری

بطور خلاصه؛ نتایج مشخص کرد که حتی در صورت پایین بودن قیمت گندم،استفاده از پلت بایندرهای آلومینیوم سیلیکاتی با توجه به قیمت پایین تر، کاملاً مقرون به صرفه می باشد. البته باید از بایندرهایی استفاده کنیم که در مقادیر معقول و مناسب (قادر به ایجاد استحکام و قوام کافی در دان تولیدی باشند تا هزینه های ناشی از رقیق شدن جیره و … به ما تحمیل نشود. در ثانی انتخاب و تولید یک پلت بایندر آلومینیوم سیلیکاتی، آسان نیست و باید حتماً براساس بررسی های دقیق علمی باشد و تمام جوانب در نظر گرفته شود. یعنی هم استحکام پلت، هم سختی پلت، رطوبت نهایی دان تولیدی، فرسایش قطعات مکانیکی دستگاه تولید پلت، مصرف برق و سرعت تولید و هم عوارض جانبی (مسمومیت احتمالی با عناصر سنگین و نداشتن اثرات ضد تغذیه ای) باید در انتخاب ما لحاظ شوند.  نتیجه اینکه به دلیل انتخاب علمی مواد اولیه مورد استفاده در تولید محصول دانش بنیان «زرین بایندر»، این محصول همزمان با داشتن قدرت توکسین بایندری مطمئن و مؤثر، دارای خاصیت پلت بایندری فوق العاده ای نیز می باشد. چراکه کلیه موارد ذکر شده در بالا در انتخاب مواد اولیه برای این محصول لحاظ شده اند.

امید آنکه نتایج این پژوهش علمی گسترده و بلند مدت، زمینه تحقیقات بیشتر در خصوص تولید پلت بایندرهای با کیفیت حداکثری و متناسب با نیازهای روزافزون کارخانجات و مرغداری های ارزشمند کشورمان را فراهم سازد.

منابع و ماخذ

طرح پژوهشی با عنوان: بررسی اثر نوع و سطح آلومینیوم سیلیکات در جیره های با و یا بدون گندم برکیفیت و استحکام پلت

دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

سال تصویب طرح: ۱۳۹۴

سال خاتمه طرح: ۱۳۹۶

کاربرد پلت در خوراک دام و طیور چیست؟

امروزه مصرف خوراک به صورت پلت در واحدهای پرورشی دام، طیور و آبزیان رواج بیشتری یافته است. از مهم ترین دلایل ارجحیت مصرف پلت می توان به کاهش پرت خوراک، کاهش مصرف انتخابی خوراک، افزایش رشد و بهبود ضریب تبدیل غذا و در نتیجه کوتاه تر شدن دوره پرورش اشاره نمود.

دلیل مصرف خوراک پلت چیست ؟

یکی از دلایل مصرف خوراک پلت کاهش پرت خوراک است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *